Parafiada –

integralne wychowanie osoby w trzech wymiarach: fizycznym, kulturalnym i duchowym według greckiej triady: stadion, teatr i świątynia

 *   *   *

Nazwa „Parafiada”

Słowo „parafiada” brzmi niczym „olimpiada” i rzeczywiście – odnosi się tak do antycznej, jak i nowożytnej tradycji igrzysk olimpijskich.  Jednocześnie „parafiada” zawiera w sobie „parafię”, co podkreśla chrześcijańskie korzenie tego ruchu. Słowo „parafiada” stało się terminem własnym, nieprzetłumaczalnym na języki obce.

Założenia projektu Parafiada

Parafiada to projekt edukacyjny dla dzieci i młodzieży zainicjowany w 1988 r. przez o. Józefa Jońca, pijara, który zginął niespodziewanie w 2010 r. w katastrofie smoleńskiej pod Katyniem. Projekt opiera się na, pochodzącej ze starożytnej Grecji, tzw. triadzie: stadion – teatr – świątynia i w takim sensie mówi się o „parafiadowej triadzie”. Ojciec Józef studiując filologię klasyczną sformułował ją nawiązując do kultury greckiej, ale jako hasło wybrał zdanie zaczerpnięte z myśli najsłynniejszego pijara XVIII wieku, Stanisława Konarskiego, który mawiał: „Dokładajcie wszelkich starań, kształcąc serce cnotami, umysł naukami, a ciało ćwiczeniami”. Dlatego też projekt ten zawiera aktywności o charakterze sportowym, kulturalnym i formacyjnym i w ten sposób tworzy klucz do integralnego wychowania w trzech wymiarach: fizycznym, kulturalnym i duchowym. Dzięki temu każdy uczestnik, a szczególnie człowiek młody rozwija się nie tylko w przestrzeni fizycznej, ale także intelektualnej i duchowej. Wszystkie podejmowane inicjatywy i działania odnoszą się do wartości związanych ze sportem, kulturą i wiarą.

Stowarzyszenie Parafiada św. Józefa Kalasancjusza

Wszystkie zamierzenia i cele tego projektu realizowane są przez, założone w 1992 r. Stowarzyszenie Parafiada św. Józefa Kalasancjusza. Jest ono organizacją, którego działania adresowane są tak do dzieci i młodzieży, jak i wychowawców i rodziców. Od samego początku stowarzyszenie aktywnie uczestniczy w tworzeniu i realizacji wieli inicjatyw na polu sportowym, kulturalnym i religijnym, dbając w ten sposób o integralny rozwój najmłodszego pokolenia. Dodatkowo jego celem jest pomoc w integralnym wzroście dzieci najbardziej ubogich, których rodzice borykają się z życiowymi trudnościami w sensie ekonomicznym, społecznym lub innym.

Centrum Stowarzyszenia Parafiada mieści się w Warszawie i działa przy pijarskiej Wspólnocie Warszawa-Siekierki. Pijarzy prowadzą w tym miejscu szkołę i Sanktuarium Matki Bożej Nauczycielki Młodzieży. Wszystkie te dzieła są wyrazem bogactwa pijarskiej obecności w stolicy jak i w całej Prowincji Polskiej.

Jeden z pijarów, obecnie o. Tomasz Olczak, jest prezesem Stowarzyszenia Parafiada oddelegowanym przede wszystkim do prowadzenia tego dzieła. Poza tym w Stowarzyszeniu zatrudnionych jest 7 osób świeckich, a w ciągu całego roku zaangażowanych jest ok. 150 wolontariuszy.

Działania podejmowane przez Stowarzyszenie pomimo swojej różnorodności koncentrują się przede wszystkim na towarzyszeniu w procesie integralnego wzrostu dzieci i młodzieży. Dzięki temu Stowarzyszenie Parafiada rozwijało się powoli, najpierw jako centrum pijarskie, następnie o zasięgu krajowym, a obecnie na skalę międzynarodową.

Tworzenie i realizacja różnym inicjatyw ma miejsce w szkołach, na wszystkich poziomach edukacji, w różnego rodzaju klubach sportowych, w świetlicach i centrach kultury, w parafiach prowadzonych nie tylko przez pijarów, ale także przez inne zgromadzenia czy księży diecezjalnych.

W taki sposób Stowarzyszenie Parafiada współpracuje tak z placówkami edukacji formalnej, jak i nieformalnej z Polski i Europy, przede wszystkim z krajów Europy Wschodniej. Aktualnie Stowarzyszenie współpracuje z blisko 3000 partnerami z parafii, szkół, klubów, świetlic i centrów kultury.

Wydarzenie centralne – Międzynarodowa Parafiada Dzieci i Młodzieży

Międzynarodowa Parafiada Dzieci i Młodzieży to wydarzenie organizowane corocznie od 30 lat, najpierw w Krakowie, a następnie w Warszawie. To największe w Europe spotkanie o charakterze sportowym, kulturalnym i religijnym. Każdego roku w wydarzeniu bierze udział od 1000 do 2000 dzieci i młodzieży wraz ze swoimi nauczycielami, wychowawcami czy trenerami. Dzięki temu stworzył się swego rodzaju „ruch parafiadowy”, który narzuca roczny rytm przygotowań do współzawodnictwa w ramach centralnych wydarzeń Międzynarodowej Parafiady Dzieci i Młodzieży w społecznościach lokalnych z Polski, jak i innych państw, szczególnie Europy Wschodniej. Celem nadrzędnym tego wydarzenia jest promocja edukacji integralnej i formacja dzieci i młodzieży w trzech wymiarach: fizycznym, intelektualnym i duchowym. Wydarzenie to daje możliwość nawiązania relacji i wymiany doświadczeń między osobami i grupami z kraju i zagranicy

W ostatnich latach Międzynarodowa Parafiada Dzieci i Młodzieży dobywała się w Warszawie w jednym z ostatnich tygodni lipca. W historii uczestniczyli w niej chłopcy i dziewczęta z Europy, Azji i Afryki: większość pochodziła z Polski, ale wiele osób przyjeżdżało z Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Rosji, a kilka mniej licznych grup także z takich krajów jak Hiszpania, Niemcy, Czechy, Słowacja, Kenia, Uzbekistan i inne.

Współzawodnictwo parafiadowe rozgrywane jest w 29 dyscyplinach, jak na przykład lekka atletyka: biegi, pchnięcie kulą, skok w dal, dalej: tenis stołowy, badminton, strzelectwo sportowe, pływanie, biatlon, oraz dyscypliny grupowe jak: piłka nożna, piłka siatkowa, koszykówka. Zwycięzcy otrzymują medale, dyplomy, puchary i nagrody. Współzawodnictwo na Parafiadzie jest okazją do poznania smaku zwycięstwa i porażki i dzięki temu dojrzewania w człowieczeństwie.

Dziewczęta i chłopcy mogą wziąć udział w całej serii konkursów: artystycznych, muzycznych, teatralnych i wiedzy. Lokalizacja tego wydarzenia w Warszawie stwarza wiele możliwości do zwiedzania najstarszej części miasta z zamkiem i katedrą, parlamentu i wielu bardzo interesujących obiektów, między innymi dużej ilości stołecznych muzeów. Wieczorami wszyscy uczestnicy gromadzą się wspólnie, by uczestniczyć w koncertach, obejrzeć przedstawienia lub spotkać się, co dla młodych ludzi jest bardzo interesujące, ze znanymi osobami.

Oczywiście podczas Parafiady nie brakuje przeróżnych propozycji o charakterze formacyjnym. Zawsze jest jakiś temat wiodących poszczególnych homilii i pogadanek w trakcie codziennych aktów modlitewnych. Wielu zawodników i biorących udział w konkursach w drodze na stadion lub do sali konkursowej często korzysta z okazji i poświęca kilka minut na modlitwę w namiocie specjalnie przygotowanym do adoracji Najświętszego Sakramentu. Każdy może się zapisać na wybrany przez siebie warsztat formacyjny. Doświadczenie międzynarodowego spotkania dzieci i młodzieży pokazuje, że językiem dzieci Bożych jest miłość i nie ma innego. Młodzież może dzielić się swoimi przemyśleniami i doświadczyć uniwersalności Kościoła katolickiego. To owoc wspólnej modlitwy, niekiedy odmawianej jednocześnie w różnych językach.

Liczne programy

Stowarzyszenie Parafiada organizuje i koordynuje liczne programy na przestrzeni całego roku, między innymi kolonie letnie i zimowe. Głównym celem tych projektów jest zaoferowanie dzieciom i młodzieży wartościowego programu, który zawiera: sport i promocję zdrowego stylu życia; zajęcia kulturalne, które pozwolą im odkryć zdolności artystyczne i wzbudzić zainteresowania; formację, która zmierza do integralnego spojrzenia na człowieka.

Wiele instytucji w całym kraju korzysta z możliwości wspólnego organizowania całej serii programów regionalnych. Założenia tego projektu wyraża motto: „Ruch rzeźbi umysł, serce i ciało”. Wszystko organizowane jest na wzór Międzynarodowej Parafiady Dzieci i Młodzieży, co oznacza realizację programu integralnego wychowania osoby w trzech wymiarach: fizycznym, kulturalnym i duchowym według greckiej triady: stadion, teatr i świątynia. Takie Parafiady regionalne organizowane są także poza granicami naszego kraju – w 2019 r nastepujące: 20. edycji na Litwie, 7. edycja na Łotwie, 11 na Białorusi i Ukrainie.

Stowarzyszenie prowadzi program „Katyń… ocalić od zapomnienia”. Jego celem jest zachowanie pamięci i złożenie hołdu polskim bohaterom,  brutalnie zamordowanym w 1940 roku przez NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR). Twórcy tego projektu zaplanowali posadzenie 22 tysięcy Dębów Pamięci. Każdy dąb przypomina jedną z ofiar Zbrodni Katyńskiej.

Stowarzyszenie Parafiada od początku swego istnienia regularnie stwarza warunki potrzebne do nawiązywania się nowych relacji pomiędzy młodzieżą i sprzyja wymianie międzynarodowej. Każdego roku w Międzynarodowej Parafiadzie Dzieci i Młodzieży uczestniczy od 600 do 900 chłopców i dziewcząt z zagranicy. Organizowane są też warsztaty liderów dla młodzieży z Litwy, Ukrainy i Białorusi. Stowarzyszenie współpracuje z Wolontariatem Europejskim (EVS). Na początku, jako wolontariusze organizacji wysyłającej podejmowali oni służbę w  Bułgarii, Macedonii i Czechach. Następnie po otrzymaniu stosownym pozwoleń stowarzyszenie jako organizacja goszcząca przyjmowała wolontariuszy z Niemiec, Ukrainy, Rumunii i Łotwy.

Przez pewien czas Stowarzyszenie Parafiada współpracowało z Centro Sportivo Italiano. Animatorzy z tego centrum prowadzili serię warsztatów dla wolontariuszy zaangażowanych w pracę dla Parafiady.

Stowarzyszenie Parafiada jest twórcą projektu „Sport uczy i łączy wszystkich” (EYES 2004) w ramach programu ogłoszonego przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej z okazji Europejskiego Roku Edukacji przez Sport. Projekt ten zakładał działania edukacyjne i prewencyjne na rzecz dzieci i młodzieży z Polski, Litwy i Łotwy.

Niektóre nagrody

Stowarzyszenie Parafiada św. Józefa Kalasancjusza posiada status organizacji użyteczności publicznej i dlatego zostało wyróżniony w konkursie na najlepszą inicjatywę społeczną PRO PUBLICO BONO w kategorii „Inicjatywy edukacyjne”. Stowarzyszenie otrzymało także nagrodę Episkopatu Polski TOTUS w kategorii „Promocja człowieka, praca charytatywna i edukacyjno-wychowawcza”.

Podsumowanie i zaproszenie

Wielu ludzi zaangażowanych w przeróżne działania, wydarzenia i projekty Stowarzyszenia Parafiada korzysta w swojej pracy z bogactwa 400-letniej tradycji edukacji formalnej i nieformalnej prowadzonej przez Zakon Pijarów. Inspiracją do pracy na tym polu wychowania dzieci i młodzieży, którrzy potrzebują pomocy jest osoba i dzieło św. Józefa Kalasancjusza. W sposób szczególny Parafiada jako ruch młodzieżowy wypływa z pijarskiego i kalasantyńskiego doświadczenia Prowincji Polskiej. Po ponad 30 latach latach swojej historii ciągle aktualne jest zaproszenie do tworzenia nowej rzeczywistości za pomocą integralnego wychowanie osoby w trzech wymiarach: fizycznym, kulturalnym i duchowym według greckiej triady: stadion, teatr i świątynia.